ALTAY TÜRKÇESİ VE HAKAS TÜRKÇESİ KARŞILAŞTIRMALI GRAMERİ (Ses Bilgisi, Şekil Bilgisi) Dr. Fatih Çelik

Güney Sibirya Türk lehçeleri, Sibirya’nın güney bölgesinde yaşayan Türk topluluğunun konuştuğu dil grubunun ismidir. Bu grup içerisinde Altay, Hakas, Tuva, Şor, Tofalar bulunmaktadır. Bu Türk toplulukları genellikle geleneksel yaşam şeklini sürdürerek, göçebe ya da yarı göçebe olarak yaşamaktadırlar. Bu bölgede yaşayan Türk toplulukları eski Türk devletlerine bağlı olarak yaşarken ardından, 14.yüzyıldan itibaren uzun yıllar Moğollar hakimiyet sürmüş daha sonra 16. yüzyılda Rusların bölgeyi işgal etmesiyle Rus hakimiyeti başlamıştır. Günümüzde Rusya Federasyonu içerisinde özerk bir cumhuriyet olsalar da bölgede Rus etkisi baskın olarak görülmektedir. Türklerin yaşam tarzı olan konargöçer yapının da etkisiyle bu bölgede yaşayan Türk toplulukları kültürlerini korumuş ve geleneksel yaşam tarzlarını devam ettirmişlerdir. Geleneksel adetler, giyim-kuşam, müzik ve özellikle geleneksel sanatlarda kendilerine has kültürel öğeleri korumuşlardır.

Eldeki çalışmanın kapsamı içerisine giren Altay ve Hakas Türkleri de bölge halkının yaşadığı kaderi yaşamıştır. Fakat yukarıda da belirtildiği gibi bölge halkı yaşam şekillerinden ya da kültürlerine karşı olan sıkı bağlılıklarından dolayı kültürel bakımdan bunca süren asimilasyon çalışmalarına rağmen değişmemişlerdir. Bölgede yaşayan Türkler, Rusların baskılarına rağmen dillerine sahip çıkmaya çalışmışlardır. Ruslar bu bölgeleri işgal ettikten sonra bölgede tarım ve sanayileşme çalışmalarını başlatmış ve bunun neticesi olarak da çok fazla sayıda Rus bu bölgelere göç etmiştir.