KUTSALIN BİR TECRÜBE BİÇİMİ OLARAK SANAT (Din-Sanat İlişkisi Üzerine Psikolojik Bir Yaklaşım) (Doç. Dr. Ali KUŞAT)

İnsanoğlu, inandığı yüce varlıkları en güzel varlık olarak düşünmüş, bu sebeple Tanrıyı ve dini temsil eden somut şeyleri en güzel şekilde süsleme ihtiyacı hissetmiştir. O’nun güzelliğini somutlaştırma, görünür hale getirme ihtiyacı ve çabası sanat ve estetiğin gelişmesine sebep olduğu görülmektedir. Bugün, en güzel mimari, süsleme, tezhip, resim ve çinilerinin, din fark etmeksizin ibadethanelerde ortaya çıktığına şahit olunmaktadır. Bu durum din ve sanatın ne kadar içi içe olduğunun bir göstergesidir. Sanat eserini çekici hale getiren ve onda bir anlam kazandıran, sanat eserinde var olan şeylerin bir bütün olarak algılanmasıdır. Böylece sanatta çoklu resim ve desenlerin anlamlı bir bütün oluşturma özelliği onu estetik nesne haline getirmektedir. Bu onu dini alana doğru yaklaşmasına neden olmakta ve din ile alan birliği oluşturmaktadır. Dinin de özünde bütün evrenin bir bütün olarak algılanması ve bunun yine bir olan Tanrıya doğru yönelmesi söz konusudur. Evrendeki ahenk ve uyum insanı üstün bir Varlık inancına götürmektedir. İslam tasavvufunda nihai hedef Tanrısal bütünlükte varlığı sürdürmektir. İnsanın gelişim basamaklarında yükseldikçe yine evreni bir ve bütün olarak algılaması ve bu bütünlükte bir ahenk görmesi söz konusudur. Nihai olarak en üst seviyede Tanrısal bütünlüğe doğru bir yolculuktur. Bu gelişim basamaklarının üstüne çıktıkça insanın hem dini hem de sanatsal ilgisinin arttığı görülmektedir. Bu da evrende var olan ahenk ve uyumun algılanması hem dinin hem de sanatın nihai amacı olarak görülmektedir.

Doç. Dr. Ali KUŞAT